Zaterdag 20 november
Awa zegt dat er vanavond een dánsfeest is van de vrouwen van het dorp. We worden uitgenodigd - fotograferen en filmen toegestaan. Ik ben er erg enthousiast over. Wie maakt dat nou mee tenslotte? Het lijkt me echt te gek. Ik overleg met de smo en de luitenant. De smo vindt het goed dat we er met z’n allen naartoe gaan; de luitenant heeft er niet zoveel zin in. Ik breng de boodschap, met meer enthousiasme dan ik van de anderen meekreeg, over op Awa. De kerels zullen het wel leuk vinden, zeker de sergeant en de korporaal. Om negen uur zullen we opgehaald worden, dat het tien uur werd, ach, een kniesoor die daarover valt.
Tijdens het avondeten komt Awa reclameren over de kleur geel op de buitengevels van haar huis. Ze vindt het niet mooi - precies wat ik al dacht toen ze zei dat ze het wel mooi vond, maar er een gezicht als een oorworm bij trok. ‘Maar Awa, zo hebben we dat afgesproken, en met Mamadoe die hier alle dagen was, heb je dagelijks telefonisch contact gehad. Dat is toch wel besproken?’ Soms is het vervelend dat ik als enige Frans spreek. Ze gaat erover door. ‘Ja hoor ‘ns, ik heb er eigenlijk geen mening over, ik vind het er heel fris uitzien en het blijft langer mooi dan wit. Wit is voor de gezondheidsgebouwen.’ De mannen krijgen door dat geel bij haar niet in de smaak valt; zodra ze weg, uiten ze hun ergernis. Dat ze die vuiligheid hebben moeten opruimen, zit ze nog steeds hoog en gezeik van een vrouw over kleuren, daar moeten ze thuis ook niets van hebben.
Na het eten kleedt iedereen zich om in schone kleren - de luitenant heeft bepaald dat we allemaal een baret op moeten, en ‘m pas af mogen zetten als hij dat als eerste doet. Mij best. Om kwart voor negen zitten we met z’n allen onder de boom te wachten totdat we gehaald worden.
Toen gebeurde er een ongelukje. Plotseling hoorden we een krak en een plons bij de put. Het was natuurlijk al donker. Twee genisten stonden daar gezellig te praten, er stond een vol geel vaatje op de rand van de put. Een van hen heeft daar tegenaan gestoten, dat zware ding is gaan vallen, en werd natuurlijk halverwege geremd door het andere vaatje dat vol onderin de put lag. Door de impuls brak de balk in tweeën. We stonden er natuurlijk direct met z’n allen omheen. De situatie was dat er twee vaatjes, het koord en de katrol vijftien meter diep in de put lagen; we zagen de bodem van één vaatje drijven, de rest lag zo’n twee tot drie meter dieper op de bodem van de put. De twee delen van de balk hingen nog boven de put, want die zaten vast met stukjes ijzerdraad aan de staande stammetjes.
Fluks werd er een touw opgezocht, van een stukje wapeningsstaal werd een grote haak gebogen, en toen begon het grote vissen. We hadden een kans omdat er nog een vaatje dreef. Om nu af te dalen in een put die zo diep is dat je er niet kunt staan, dat zagen we niet zo zitten. We hadden al na korte tijd succes: het hele spul konden we naar boven trekken. Lachen natuurlijk. De boel verder repareren was wat lastig - morgenochtend bij daglicht moest dat wel direct gebeuren omdat de vrouwen dan allemaal water komen halen.
Nou, dit was een leuke onderbreking van het wachten. Even later kwam Mamadoe ons halen voor het feest. Dat feest was al een tijdje aan de gang - we hoorden de djembés en een scheidsrechtersfluitje af en toe samen met handgeklap en gilletjes al langer. Er waren twee banken waarop we allemaal in een rijtje gingen zitten - baretje op de bol. Drie Senegalese mannen in westerse kleding speelden op de djembés en eentje had het scheidsrechtersfluitje. Uit het geheel kwam een aanzienlijk volume. Verder waren Fal, de schilder, en Mamadoe er als enige mannen naast ons. Het was volle maan, waardoor we redelijk konden zien wat er allemaal gebeurde en wie er allemaal waren. Een heleboel vrouwen, zoals ik al zei, en ook een heleboel kinderen. En inderdaad geen mannelijke dorpsbewoners. Awa was niet meegekomen. Toch vermoeid van de reis, in verwachting en toen ze thuis kwam speelden er allerlei gewone zaken en wij waren ook nog aan het werk.
Om beurten dansten de vrouwen een bijzonder snelle, energieke dans. Echt alles bewoog in een razend tempo. Dat konden ze ongeveer een minuut volhouden. Een enkeling had nog een baby’tje op de rug, maar er werden ook kindjes even afgegeven. Af en toe speelde een van de djembés een rustig ritme, dan kon iedereen bijkomen. En dan was er weer een dans waarbij de vrouwen in een lange rij dicht op elkaar ritmisch vooruitgingen. Ik vond het prachtig. Wat een bof om zoiets te mogen meemaken.
Fotograferen was een ramp natuurlijk: het was donker, flitsen stoort bij het feest en er komen reflecties van het stof terug, de danseressen bewogen heel erg, waardoor de foto’s vanaf het stafiefje en een sluitertijd van 5 seconden ook niet goed gelukt zijn. Om een indruk te geven van het feest zet ik hieronder toch een hele reeks foto’s neer.
De muzikanten gingen ‘met de pet’ rond. Veel vrouwen gaven muntgeld. Ik keerde ’s rijks schatkist om, deelde de munten uit aan m’n collega’s zodat iedereen kon geven. Zelf deed ik een briefje in de pet. Als je rijk bent, dan moet je dat tonen, toch? De volgende dag heb ik het budget doorgerekend, de 10 tot 20 duizend CFA die ik van de laatste verkenning over had stop ik in de kas, maak het op papier allemaal kloppend en schrijf tot slot een verklaring voor de donatie. Ook weer geregeld.
Op een zeker moment kreeg ik van de vrouw van Fal haar sjaal toegeworpen. Oeps, ik werd ten dans gevraagd - ik moest er echt aan geloven. Nu weet iedereen dat ik totaal niet kan dansen, geen gevoel voor ritme. Maar ach, wat gaf het. Natuurlijk deed ik mee. Tot gigantisch grote hilariteit van al die kinderen en vrouwen deed ik hun snelle dans na. De spullen vlogen uit m’n broekzak. Knap inspannend - ik zweette aan alle kanten. Op een zeker moment deed ik alsof ik totaal uitgeput was: ik stortte me ruggelings plat op de grond. Iedereen lachen natuurlijk. En daarna krabbelde ik op en ging er weer fanatiek tegenaan. De dorpbewoonsters vonden het echt geweldig. Van alle kanten werd ik aangemoedigd.
Even later kregen de anderen ook sjaaltjes toegeworpen. Onze medic en de sergeant gingen erin mee, ook de smo. Anderen bleven liever muurbloempje. Iedereen had lol. We hebben met z’n drieën nog een kozakkendans gedaan - lachen.
De luitenant bleef zitten, hoewel ik ‘m wel heb zien lachen. Omdat de dansen veel van hetzelfde waren, verveelde het ‘m al snel een beetje. Rond kwart over elf stond hij op, teken voor allen om mee te gaan. Ze namen afscheid en vertrokken. Ik ben nog een kwartiertje langer gebleven, heb een heleboel handen geschud en ben toen ook naar onze kampong gegaan. Wat een feest! Uniek - wat een bof.
Op de kampong zaten de mannen bij de container. Ze dronken een lekker koel biertje en ik kreeg er ook een. Gespreksonderwerp was dat tijdens het feest een moeder haar kind de borst gaf. Een vrouwenborst, dat was interessant! De belangstelling voor het vrouwelijk schoon was weggeëbd de laatste dagen. De kerels vallen op ‘dikke tieten’ en deze Afrikaanse vrouwen hebben die niet. Zo je al een borst ziet, dan ziet die eruit als een flesje Avent[1], ondersteboven in een bruin velletje.
De vrouwen hier zijn lang en slank, atletisch door het vele sjouwwerk: water putten en grote teilen op het hoofd dragen, dat geeft ze een goed figuur. Samen met de prachtige, kleurige kleding en de kleurige opgestoken hoofddoeken vind ik ze er leuk uitzien. Ze besteden ook veel tijd aan het haar. Ik heb er geen foto’s van dat ze bij elkaar het haar zitten te vlechten, vaak wordt er lang kunsthaar bij ingevlochten. Je hebt ook veel kapperszaakjes in de stadjes.
Het is dan over twaalven - we gaan slapen. Lekker in m’n klamboe geniet ik nog na van het feest. Als je zo laat naar bed gaat, dan heb je ook niet zo’n last van de klamme avondhitte. Morgen vroeg weer op: low ops[2] - we gaan een wandeling maken.
[1] Aventflesjes voor zuigelingen, zie http://www.philips.nl/c/avent-flesvoeding/15071/cat/nl/
[2] Low ops: low operations. Dit is een term uit de missies. Met low ops ben je niet volop aan het werk, maar als de plicht roept, dan moet je er wel zijn natuurlijk. Low ops wordt gebruikt om je te ontspannen, je spullen te onderhouden etc.
